Een korte geschiedenis van mindfulness
De geschiedenis van mindfulness begint bij vipassana, een van de oudste oosterse meditatietechnieken, die vaak aan Boeddha wordt toegeschreven. Vipassana betekent ‘inzicht’ of ‘duidelijk zien’ en wordt in Nederland daarom ook wel ‘inzichtmeditatie’ genoemd.
Mindfulness is tegenwoordig bekender dan vipassana en heeft dankzij Jon Kabat-Zinn (grondlegger van de MBSR-mindfulnesstraining) een sterke opmars gemaakt in de westerse wereld.
“Mindfulness is niet wat je denkt.”
~Jon Kabat-Zinn
Mindfulnesstraining: een frisse start
Een mindfulnesstraining helpt je om met meer aandacht, bewustzijn en mildheid in het leven te staan. Na acht weken voel je je vaak beter in je vel, maar net als bij autorijden is de training slechts het begin – de echte groei zit in het blijven oefenen.
Tijdens de training mediteer je samen en wissel je ervaringen uit over de oefeningen thuis. De groep werkt als motivatie én als stok achter de deur. Na acht weken is mindfulness een onderdeel van je dagelijks leven geworden, net zoals eten, slapen en douchen.
Korte geschiedenis van mindfulness binnen het boeddhisme
Mindfulness zoals we dit nu in de 8-weekse trainingen leren is afkomstig van het boeddhisme, de leer die zo’n 2600 jaar geleden werd ontwikkeld in het Noorden van India. Het is een levenswijze, geen religie. De Boeddha (‘ontwaakte’) was een mens op aarde, geen god. In verschillende boeddhistische stromingen die zijn ontstaan, is wel een vorm van aanbidding ontstaan, waardoor het boeddhisme tegenwoordig wel vaak een religie wordt genoemd.
Er wordt wel gezegd dat mindfulness ‘de werkzame stof van het boeddhisme is, zonder de religieuze franje‘. We leren bewust te kijken naar ons automatische gedrag en onze automatische gedachten, waardoor we ons vrijer en gelukkiger kunnen voelen.
‘Right mindfulness’ is ook een van de paden in het ‘Achtvoudige pad’ in het boeddhisme. Het betekent volledig aanwezig zijn in het moment, met bewuste aandacht voor lichaam, gevoelens, gedachten en omgevingsfactoren. Het achtvoudig pad gaat over studie (wijsheid), ethisch leven en mentale training. De paden zijn eigenlijk onlosmakelijk met elkaar verbonden. Zo gezien is het volgen van den 8-weekse mindfulness een start met, of onderdeel van, een hele levenswijze.
Korte geschiedenis van de 8-weekse mindfulnesstraining
Jon Kabat-Zinn ontwikkelde de MBSR (Mindfulness-Based Stress Reduction), de basis van de moderne mindfulnesstraining. Hij startte met mensen die in de reguliere westerse geneeskunde niet verder konden worden geholpen, waaronder mensen met chronische pijn en terminale patiënten. De training sloeg meteen heel goed aan en wordt vandaag nog steeds op veel plekken gegeven.
Later volgde de MBCT (Mindfulness-Based Cognitive Therapy), opgezet door Zindel Segal, Mark Williams en John Teasdale, specifiek voor terugkerende depressies en ook heel geschikt bij angst en piekeren. Deze training lijkt veel op de MBSR, er zit echter wat meer psycho-educatie in, meer gedachtenoefeningen en een plan voor zelfzorg.
NB Ik geef de MBCT-variant, geschikt bij stress, burn-out angst en piekeren.
Naast deze basisprogramma’s zijn er gespecialiseerde varianten ontstaan, zoals MBCTCa (voor mensen met kanker) en MECL (Mindful Eating).
Korte geschiedenis van de professionalisering van mindfulness
De 8-weekse mindfulnesstraining wordt sinds eind jaren ’70 aangeboden, maar tot eind vorige eeuw ging dat in Nederland vaak onder een andere naam. Sinds begin jaren 2000 wordt de term gegoogled en groeit de vraag naar deze stressreducerende methodiek.
De VMBN (beroepsvereniging van mindfulnesstrainers) heeft ruim 10 jaar geleden bij zorgverzekeraars voor elkaar gekregen dat zij vanuit de aanvullende verzekering een deel van de mindfulnesstraining vergoeden. Voorwaarde is dat de trainer is gecertificeerd ‘categorie 1’ bij de VMBN. Er is een proces gaande om de trainers over te hevelen naar het Mindfulness Register, maar op dit moment vind je ons nog op vmbn.nl.
De vergoedingen gelden momenteel voor
- MBSR
- MBCT (ben ik voor opgeleid)
- compassietraining MBCL (ben ik voor opgeleid)
Wil je weten wat jouw verzekeraar precies vergoed, kijk dan op zorgwijzer.nl.
Thich Nhat Hanh en mindfulness
Thich Nhat Hanh bracht mindfulness naar Europa en schreef inspirerende boeken over het toepassen van mindfulness in het dagelijks leven. Hij noemde dit ‘applied buddhism’ – toegepast boeddhisme. In zijn ’traditie’ zijn compassie en verbondenheid belangrijk en daarmee overstijgt de mindfulness de individuele beoefening.
Hoewel Thich Nhat Hanh mindfulness wereldwijd breed toegankelijk maakte, was hij niet betrokken bij de ontwikkeling van “de” achtweekse mindfulnesstraining.
“Er is geen weg naar geluk.
Geluk is de weg.”
~Thich Nhat Hanh
Mijn mindfulnesstrainingen
Ik geef de trainingen graag in de natuur, omdat de natuur het proces zo mooi ondersteunt. En daarnaast: we zitten al zoveel … Mijn groepen draai ik alleen in de zomer, individueel draai ik het hele jaar door. Bij individuele trajecten is ook (een combinatie met) online en/of binnen mogelijk.
